Người làm phim dị thường Síu Phạm

NGỌC DIỆP

TTO - 'Con đường trên núi' của Síu Phạm đã lấy được rất nhiều tiếng cười cũng như để lại trong lòng khán giả vô vàn câu hỏi day dứt.

Síu Phạm vừa ra mắt bộ phim thứ ba Con đường trên núi trong Liên hoan phim tài liệu độc lập và thể nghiệm Hanoi Docfest, diễn ra từ ngày 6-11 đến ngày 12-11 tại Hà Nội. Lượng khán giả được xem bộ phim này đầu tiên rất ít.

Con đường trên núi là câu chuyện về một người đàn ông hippi da trắng lang thang trên vùng núi phía Bắc ở Việt Nam. Chuyến đi đã bị gián đoạn khi chiếc xe máy cà tàng của ông bị đánh cắp, ông bị thương vì một chiếc flying-cam.

Trailer phim "Con đường trên núi"

Giống như lần ra mắt hai bộ phim Đó hay đây? (2011), Homostratus (2013), lần này khán giả lại tiếp tục hỏi Síu Phạm câu hỏi mà không phải đạo diễn nào muốn trả lời: "Bộ phim có ý nghĩa gì?".

Síu Phạm hẳn là thường xuyên nhận được những câu hỏi như thế. Chị cũng đã từng "trêu" khán giả khi để một anh hề bò ra khỏi khuôn hình bộ phim Homostratus và nói: "Đừng hỏi điều này có nghĩa là gì?".

Síu Phạm là một nhà làm phim rất đặc biệt. 60 tuổi mới từ nước ngoài về Việt Nam làm phim, chị làm phim như thể thời gian đời mình còn rất ngắn.

Chị làm phim bằng mọi phương tiện mình có. Chị không chỉ phá bỏ "niêm luật" của một bộ phim thông thường, mà còn phá vỡ cả quy trình sản xuất phim để được tự do sáng tạo, và còn căn cứ trên thực lực tài chính của nhà làm phim.

Làm phim như đánh du kích

Síu Phạm luôn duy trì cách làm phim cơ động, sản xuất rẻ nhất có thể. Đó có thể cũng phải bỏ ra số tiền tương tương với một căn hộ chung cư. Síu Phạm và chồng đã từng bán một căn nhà cho đam mê làm phim.

"Tôi làm phim như đánh du kích trên đường phố. Tôi không quan trọng máy móc có tốt hay không, mà quan trọng là có ý tưởng tốt hay không thôi. Mọi vấn đề có thể giải quyết trên bàn dựng. Ta sẽ cứu phim khi ta dựng phim", chị vui vẻ chia sẻ.

Síu Phạm có lối làm phim rất ngẫu hứng, như kiểu "du ca đồng quê". Đi đến bất kì nơi nào, thấy cái gì hay, chị rút máy quay ra ghi hình để làm "lương khô" dùng dần cho các bộ phim đang còn nằm trong diện thai nghén ý tưởng.

Với diễn viên sẵn có là Jean Luc-Mello, Síu Phạm có thể quay bất cứ cảnh nào có diễn viên mà chị muốn.

Từ những ý tưởng rất nhỏ bé ghi lại được trên đường đi, Síu Phạm có thể phát triển thành bộ phim. Kịch bản Con đường trên núi được làm sau một chuyến du ngoạn vùng núi phía Bắc.

Luôn trăn trở về phận người

Síu Phạm có những trăn trở, suy tư về vấn đề mang tầm phổ quát, lớn lao trong xã hội, đậm màu triết học. Và phim là cách để chị chuyển tải những ý tưởng đó.

Xem Con đường trên núi, khán giả sẽ được cười rất nhiều, nhưng cũng sẽ phải đặt nhiều câu hỏi về cuộc sống hiện đại.

Chuyến du hành của một ông già hippi "không nhà cửa, không vợ con, không facebook" nhẹ bẫng như lông hồng. Ông không quan tâm khi chiếc xe bị mất, không trách cặp đôi trẻ khi chiếc flying-cam của họ làm ông bị thương.

Ông thấy vui với những tình cảm nguyên sơ, chân thành của những con người ông gặp trên đường đi, nhưng cũng nhuốm tư tưởng trầm tư của nhà làm phim về phận người, về số phận của thiên nhiên trước sự phát triển như vũ bão của xã hội.

Điều đặc biệt nhất ở Síu Phạm là các bộ phim nặng chất suy tư của chị luôn được thể hiện bằng phong cách rất hài hước.

"Bản thân tôi luôn nhuốm một nỗi buồn nào đó, không thể tả được. Nhưng tất cả những gì xuất hiện trong phim của tôi đều là hài hước.

Tôi làm phim chỉ để bênh giá trị con người. Nếu bên trong ta càng buồn, bên ngoài ta phải càng vui. Đó cũng là một cách để giữ tư cách của mình", Síu Phạm nói.

Síu Phạm sang Thụy Sĩ từ hơn 30 năm trước. Chị học Lịch sử nghệ thuật, viết kịch bản ở trường Focal & Fonction Cinéma Suisse và phân tích phim ảnh ở Đại học Genève. Sau khi tốt nghiệp ngành diễn viên sân khấu và nghệ thuật múa ở Butoh, chị làm việc ở Genève với tư cách là đạo diễn kịch hình thể hiện đại.

Cùng người chồng gốc Thụy Sĩ tên là Jean-Luc Mello, Síu Phạm đã làm 3 phim tại Việt Nam: Đó hay đây? (2011), Homostratus (2013), Con đường trên núi (2017).

Homostratus đoạt giải Nhãn quan độc đáo của Queens World Film Festival tại Mỹ.

Người đàn ông ngoại quốc (Jean Luc-Mello, chồng đạo diễn, đóng) trên đường đi gặp một cặp thanh niên đi phượt (Thùy Anh và Hoàng Hà đóng) trong phim "Con đường trên núi" - Ảnh: NVCC