Phóng to

TTO - Ngày 3-3, dù bận bịu với Giải cờ vua quốc tế HDBank, kỳ thủ Lê Quang Liêm vẫn chịu khó viết bài trong mục "Blog Lê Quang Liêm" như đã hẹn với bạn đọc Tuổi TrẻOnline là sẽ "hầu chuyện" vào mỗi thứ bảy hàng tuần.

Ngày 3-3 cũng là ngày kỳ thủ này nhận tin vui: trở lại tốp siêu đại kiện tướng quốc tế (có Elo từ 2700 trở lên).

TTO giới thiệu bài viết thứ hai của Lê Quang Liêm trong mục "Blog Lê Quang Liêm".

Thấy lại hình ảnh chính mình

Thể thao Việt Nam, trong đó có cờ vua, phát triển mạnh mẽ trong thời gian qua. Tuy nhiên, tôi nhận thấy nhiều người thường đánh giá sự thành công trong thể thao chỉ qua việc có đạt được huy chương hay không, thiết nghĩ việc này chưa hoàn toàn chính xác. Nếu một VĐV xếp hạng cao hơn luôn thắng VĐV xếp dưới mình thì có lẽ đã không còn cuộc thi thể thao nào tổ chức nữa vì chưa thi đấu đã có kết quả rồi.

Phóng to

Quang Liêm (trái) tại Giải cờ vua quốc tế HDBank ngày 3-3 - Ảnh M.A.

Nhân bài viết trong mục "Blog Lê Quang Liêm" tuần này, tôi muốn chia sẻ thêm với bạn đọc về áp lực trong thi đấu của những VĐV, đặc biệt khi được đánh giá cao.

Trong những giải đấu đã tham dự, tôi từng không ít lần được xếp hạt giống số 1 vì có hệ số Elo cao nhất. Tuy vậy, điều này không đảm bảo rằng tôi sẽ giành chức vô địch.

Khi bạn được xếp “số 1”, điều đó đồng nghĩa với việc bạn sẽ phải cố gắng gấp đôi trong mỗi ván cờ. Trong khi các đối thủ của bạn có thể hài lòng với một kết quả hoà thì bạn lại phải hướng đến chiến thắng bằng mọi giá, đôi khi khá mạo hiểm.

Nhiều kỳ thủ hàng đầu trong làng cờ, kể cả là các siêu đại kiện tướng hay nhà vô địch thế giới, cũng rất nhiều lần được xếp hạt giống số 1 trong các giải siêu hạng, nhưng họ chẳng hiếm khi kết thúc không phải hạng nhất. Đó là vì những đối thủ khác đã có sự chuẩn bị và nghiên cứu kỹ lưỡng về mọi mặt.

Khi đã ngồi vào bàn cờ thi đấu, sự xếp hạng hạt giống theo hệ số Elo trước đó chỉ còn mang giá trị tham khảo, còn kết quả lại phụ thuộc vào những yếu tố khác. Khi bạn được xếp “số 1”, điều đó đồng nghĩa với việc bạn sẽ phải cố gắng gấp đôi trong mỗi ván cờ. Trong khi các đối thủ của bạn có thể hài lòng với một kết quả hoà thì bạn lại phải hướng đến chiến thắng bằng mọi giá, đôi khi khá mạo hiểm.

Do sự chênh lệch về trình độ giữa các kỳ thủ không lớn nên để chiến thắng trong những giải đấu như vậy, các “hạt giống số 1” cần giữ được một phong độ hoàn hảo trong cả giải, và đôi lúc cả may mắn nữa. Rõ ràng điều này không phải lúc nào cũng đạt được.

Như vậy thước đo thành công nằm ở đâu? Với cờ vua thì hiệu suất thi đấu (rating performance) là một hệ số nhằm đánh giá sức cờ của từng kỳ thủ tại một giải cụ thể. Khi một kỳ thủ thể hiện phong độ tốt với hiệu suất thi đấu cao hơn hệ số Elo thực của mình, kỳ thủ ấy sẽ được tăng Elo và ngược lại.

Vậy khi xét đến sự thành công của 1 kỳ thủ tại một giải đấu, giới cờ sẽ so sánh giữa Elo mà kỳ thủ đang sở hữu và hiệu suất thi đấu cuối giải, chứ không nhất thiết là nếu không có huy chương nghĩa là thất bại.

Với cách nhìn và đánh giá khách quan như vậy, rõ ràng đây là động lực để các kỳ thủ tự phấn đấu, nỗ lực cải thiện thứ hạng của mình, bởi “vượt qua chính mình” mới thật sự là thành công lớn nhất của mỗi VĐV.