Những kẻ tấn công đã châm lửa đốt cả kho vải để phi tang xác của 3 người Trung Quốc - Ảnh chụp màn hình

Vụ việc xảy ra hồi cuối tháng trước nhưng chỉ mới được phơi bày chi tiết gần đây trên báo South China Morning Post của Hong Kong.

Hoàn Cầu Thời báo của Đảng Cộng sản Trung Quốc hôm 25-5, tức một ngày sau sự việc, chỉ đưa tin ngắn gọn rằng đây là một vụ cướp của giết người rồi đốt xác để phi tang chứng cứ, gây phẫn nộ cộng đồng người Trung Quốc tại Zambia và khiến sứ quán Trung Quốc tại nước này phải lên tiếng.

Sự tàn độc của hung thủ ngay tại thủ đô Lusaka một lần nữa cho thấy những căng thẳng giữa các công ty Trung Quốc ở Zambia và người dân địa phương. Hiện cảnh sát chỉ mới bắt giữ được một nghi phạm 22 tuổi.

Theo Đài CNN, cảnh sát đã tìm thấy đoạn camera an ninh ghi lại toàn bộ sự việc hôm 24-5. Theo đó, 3 nghi phạm người Zambia gồm 2 nam và 1 nữ đã giả vờ là khách đến cửa tiệm của nạn nhân mua vải.

Trong 17 phút tiếp theo sau đó, cả 3 người Trung Quốc đã bị chém chết ngay trong sân trước khi bị kéo xác sang nhà kho. 

Cảnh sát cho biết những kẻ tấn công sau đó đã chặt xác các nạn nhân thành nhiều mảnh rồi quấn vải và châm lửa đốt toàn bộ nhà kho, khiến phải mất 3 ngày sau họ mới tìm thấy hết các mảnh thi thể đã cháy rụi dưới đống đổ nát. 

Trước khi tháo chạy, 3 nghi phạm đã lấy đi các tài sản có giá trị trong tiệm.

Cảnh sát đã tìm thấy một mã tấu dính máu và một vết máu bắn lên cửa ra vào. Ba nạn nhân được xác định là vợ của chủ tiệm và hai nhân viên khiến toàn bộ cộng đồng người Trung Quốc ở Zambia rúng động, nơm nớp lo sợ.

"Ngay cả những người đã ở đây mấy chục năm cũng bị sốc trước vụ việc" - ông Eric Shen, một ông chủ người Trung Quốc ở Zambia, không giấu được sự lo lắng kể với Đài CNN.

Hai quản lý người Trung Quốc (trái) bị cáo buộc đã bắn các công nhân Zambia khi họ phản đối tình trạng lao động tồi tệ ở mỏ đồng Collum năm 2010. Hai năm sau đó, các công nhân Zambia đã nổi loạn và giết chết một giám sát Trung Quốc tại cùng khu mỏ - Ảnh chụp màn hình

Truyền thông địa phương cho biết vụ việc xảy ra trong bối cảnh tâm lý bài Hoa đang lên cao tại Zambia. Nhiều người Trung Quốc cáo buộc thị trưởng Lusaka, ông Miles Sampa, là nguyên nhân sâu xa của thảm kịch.

Cho rằng các doanh nghiệp Trung Quốc đang coi thường người Zambia, ông Sampa đã mở một chiến dịch đột kích vào các cơ sở làm ăn của người Trung Quốc.

Sự việc lên tới đỉnh điểm khi ông này tới một nhà máy lắp ráp xe tải sau khi có thông tin công nhân Zambia bị nhốt tại xưởng để làm việc nhiều hơn. "Xem tôi đã tìm thấy gì, 6 người Zambia chen chúc trong một container với nệm đặt trên sàn", ông Sampa viết trên Facebook cá nhân.

Đoạn video được quay lại cho thấy quản lý người Trung Quốc đã giải thích với thị trưởng Lusaka rằng công nhân địa phương được giữ lại để bảo đảm an toàn trong mùa dịch COVID-19.

Tuy nhiên, ông Sampa đã đáp lại ngay và sử dụng một từ mỉa mai để gọi người Trung Quốc. "Nè thằng Tàu, không có lý do gì để bắt người của chúng tao làm nô lệ cho tụi bây". 

Một vụ việc tương tự cũng xảy ra cùng ngày tại nhà máy ximăng do người Trung Quốc quản lý.

Ông thị trưởng cũng cho đóng cửa một nhà hàng Trung Quốc bị tố cáo không cho thực khách người Zambia vào ăn.

Thị trưởng Lusaka (áo xanh) đối mặt với quản lý Trung Quốc tại nhà máy ximăng và cáo buộc họ nhốt công nhân Zambia để bóc lột sức lao động - Ảnh: Facebook/Sampa

Tuy nhiên thị trưởng Sampa đã phải xin lỗi sau vụ giết hại dã man 3 người Trung Quốc và nói rằng không nên dùng những từ ngữ mỉa mai để nói về quốc tịch của họ.

Theo một nghiên cứu dân số thế giới năm 2019 của Liên Hiệp Quốc, ước tính có khoảng 80.000 người Trung Quốc sống ở Zambia. Nhưng chính phủ nước này đưa ra con số dưới 20.000 người đang điều hành khoảng 280 doanh nghiệp.

Bắc Kinh sở hữu khoảng 44% nợ của Zambia, điều này dẫn đến nỗi sợ hãi của một số người Zambia rằng Trung Quốc đang có quá nhiều quyền kiểm soát đối với đất nước của họ.

Ông Emmanuel Matambo, một nhà nghiên cứu người Zambia tại Trung tâm nghiên cứu Trung Quốc - châu Phi ở Nam Phi, cho biết trong khi quan hệ cấp cao giữa hai bên vẫn ổn định, các mối quan hệ giữa giới kinh doanh địa phương với người Trung Quốc và thấp hơn đang ngày càng căng thẳng và có dấu hiệu phân biệt chủng tộc thấy rõ.

Còn ông Wang Xin, phó chủ tịch Hiệp hội Hoa kiều ở Zambia, đã đổ thừa cho các thông tin thiên kiến của phương Tây khiến căng thẳng giữa người Trung Quốc và người Zambia bùng phát.

Trung Quốc phủ nhận phân biệt chủng tộc người châu Phi

TTO - Trung Quốc nói không có chuyện phân biệt chủng tộc với người châu Phi ở nước này sau khi có cáo buộc người châu Phi ở Quảng Châu bị kỳ thị.