Người dân Albania đổ ra đường ăn mừng sau khi đội nhà giành vé dự VCK Euro 2016. Ảnh: AFP

5 cái tên đó là: Albania, Bắc Ireland, Iceland, Slovakia và Xứ Wales. Có đến 4 trong số 5 đội này chỉ xếp thứ nhì ở các bảng đấu giai đoạn vòng loại (trừ Bắc Ireland đứng đầu bảng F). Ở vòng loại những giải đấu Euro trước đây, vị trí này chỉ đồng nghĩa với một tấm vé đá play-off, và khả năng đi tiếp gần như là không có với Albania hay Iceland  khi họ phải đấu loại với những đối thủ hùng mạnh hơn rất nhiều. Chính vì vậy đã có nhiều ý kiến chỉ trích quyết định mở rộng quy mô Euro 2016 lên 24 đội của ông Platini, cho rằng điều này sẽ khiến chất lượng giải đấu giảm sút với sự hiện diện của quá nhiều đội bóng “lót đường”.

Nhưng nói vậy không có nghĩa là có thể hạ thấp câu chuyện vượt khó của những Albania, Iceland hay Bắc Ireland, những người đã nỗ lực đánh bại các nền bóng đá hùng mạnh hơn mình. Điển hình như Iceland và Albania. Trong khi Iceland nằm trong bảng đấu có Hà Lan, Thổ Nhĩ Kỳ, CH Czech thì Albania phải tranh đấu với Bồ Đào Nha, Đan Mạch và Serbia. Trên lý thuyết, cả Iceland lẫn Albania đều chỉ xếp thứ tư ở các bảng đấu này.

Không lạ khi những ngày qua - thời điểm sau khi Albania đánh bại Armenia 3-0 để chính thức giành vé đến Euro 2016, không khí ở Albania vui tươi, rộn rã như một ngày lễ lớn. Cả triệu người dân Albania đã đổ ra đường để ăn mừng chiến tích của đội bóng con cưng. Đích thân thủ tướng Edi Rama đã đến sân bay đón chào thầy trò HLV Gianni De Biasi, sau đó cùng ra về với đội trên chiếc xe bus. Đội tuyển bóng đá Albania đã được người dân chào đón như những người hùng bởi một lý do đơn giản, họ đã mang về niềm vui tinh thần có lẽ là lớn nhất cho quốc gia chưa đầy 3 triệu dân này suốt nhiều năm qua. Sau những năm tháng chìm trong khói lửa liên miên của cuộc chiến tranh Kosovo, đất nước mang biểu tượng “đại bàng đen” chưa bao giờ vui đến thế.

Trong số 20 đội đã giành vé đến Euro 2016, Albania cùng Bắc Ireland là hai đội bóng có chất lượng cầu thủ thấp nhất. Cả 23 cầu thủ mà HLV De Biasi gọi lên tuyển đợt vừa rồi có tổng giá trị vỏn vẹn tầm 25 triệu bảng Anh (tương đương Bắc Ireland), tức chưa bằng nhiều ngôi sao bóng đá khác ở châu Âu. Nhìn vào đội ngũ dưới tay ông De Biasi, rất khó để một CĐV không phải người Albania có thể… nhớ được tên một cầu thủ nào đó. Đa phần các tuyển thủ Albania thi đấu tại các giải đấu cấp thấp ở châu Âu như Hy Lạp, Thụy Sỹ, Azerbaijan… Một số thì khoác áo các CLB ở Pháp, Ý nhưng lại chỉ đóng vai dự bị.

Quốc gia của những ngọn núi tuyết này không hẳn là không có các tài năng bóng đá. Có không ít những ngôi sao đắt giá ở châu Âu mang trong mình dòng máu Albania như bộ tứ cầu thủ Thụy Sĩ Xherdan Shaqiri, Granit Xhaka, Valon Behrami, Blerim Dzemaili hay ngôi sao trẻ của tuyển Đức Shkodran Mustafi… Nhưng tất cả đều đã bỏ qua cơ hội khoác áo đội tuyển quê nhà như một lẽ tất nhiên. Gia đình của những danh thủ nói trên đã rời khỏi Albania vào những năm thập niên 1990, thời điểm trước khi Albania chìm trong khói lửa của cuộc chiến tranh Kosovo.

Nhưng tất cả đều đã trôi qua. Việc giành vé dự VCK Euro 2016 không hẳn là một kỳ tích quá đỗi bất ngờ với những người am hiểu bóng đá Albania, nó chỉ phản ánh dấu hiệu đi lên của một nền bóng đá rất có tiềm năng nếu không bị chiến tranh tàn phá.