Đội bóng đá nam THPT TP.HCM đoạt HCV Hội khỏe Phù Đổng 2016 dù thua Bình Dương 0-2 ở trận bán kết. Lý do là đội Bình Dương vi phạm điều lệ giải và bị loại khỏi trận chung kết HKPĐ. Ảnh: HỒ VĂN

Trước hết phải nhìn nhận, HKPĐ 2016 là một bước tiến lớn đối với những nhà tổ chức, trong đó có Bộ Giáo dục và Đào tạo khi đây là đại hội đầu tiên, những nhà tổ chức không cho các VĐV năng khiếu, VĐV giành huy chương quốc gia được tranh tài với các học sinh bình thường. Quyết tâm này được cụ thể hóa bằng việc Bộ Giáo dục đã sửa đổi điều lệ HKPĐ sau khi có ý kiến chỉ đạo của Phó thủ tướng Vũ Đức Đam, trả HKPĐ về đúng vị trí của nó là ngày hội thể thao cho học sinh phổ thông, thay vì biến nó thành cuộc đua tranh thành tích của các VĐV “gà nòi”.

Tuy nhiên, thực tế là giữa mong muốn và việc thực hiện lại có khoảng cách lớn. Trước hết, ngay từ khâu ra điều lệ đại hội, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã thể hiện sự cẩu thả khi ra một văn bản có quá nhiều lỗ hổng. Mặc dù nói là cấm VĐV năng khiếu dự HKPĐ nhưng do điều lệ chỉ quy định cấm học sinh của các trường năng khiếu do ngành TDTT thành lập, nên đương nhiên hàng trăm VĐV “gà nòi” đến từ các trường năng khiếu thể thao do UBND các tỉnh, thành phố có quyết định thành lập, đương nhiên được dự thi mà không phạm quy.

Chưa hết, điều lệ thể hiện sự tắc trách khi quy định các học sinh tham gia giải VĐQG, đoạt huy chương tại các giải trẻ vô địch quốc gia không được dự HKPĐ. Trong khi đó nếu đạt thành tích cao hơn như giành huy chương tại các giải đấu quốc tế thì không bị cấm…

Trong thời gian diễn ra đại hội, rất nhiều VĐV bị phát hiện vi phạm điều lệ, nhưng tất cả đều do sự “đấu tố” giữa các đoàn với nhau chứ tuyệt nhiên những nhà tổ chức không tự phát hiện bất cứ trường hợp vi phạm nào. Đã hai lần tại môn bóng đá nam, các em học sinh đoàn Quảng Ngãi, Bình Dương khóc hết nước mắt vì bị loại khỏi giải rất tức tưởi do trong đội có một vài VĐV không trong đối tượng được dự HKPĐ bị các đội khác phát hiện. Đau đớn nhất là đội bóng Bình Dương đã vào đến trận chung kết nhưng cuối cùng bị tước quyền tham gia trận tranh HCV để nhường cho đội thua cuộc là TP.HCM.

Nếu làm việc có trách nhiệm hơn, những nhà tổ chức đã tìm ra những trường hợp gian lận của các đoàn để xử lý ngay từ khi đăng ký VĐV. Điều đó sẽ tránh việc các đội tuyển cật lực thi đấu, đổ mồi hôi, nước mắt giữa cái nắng oi bức mùa hè nhưng khi đứng trước cửa “thiên đàng”, các em lại bị loại tức tưởi vì những lý do không phải do các em gây ra.

Các thầy cô của các đoàn có học sinh “gian lận”, có trách nhiệm vì đã vô tình hoặc cố ý đưa VĐV không đúng đối tượng đi dự thi. Thế nhưng đáng trách hơn chính là ban tổ chức HKPĐ do Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì. Nếu quyết tâm chống tiêu cực, có trách nhiệm đến cùng với chủ trương đưa HKPĐ về cho học sinh chân chính thì họ đã làm việc nghiêm túc từ việc ra điều lệ, kiểm tra tư cách VĐV để không làm tổn thương các em học sinh chân chính.